Jedną z atrakcji Gwatemali jest bogactwo owoców jakie możemy tam konsumować. Moim ulubionym jest papaja nazywana przez Krzysztofa Kolumba "anielskim owocem". W ciepłym klimacie Gwatemali jedna papaja może zastąpić posiłek i będzie to miło wspominana owocowa uczta.
Wydaje się, że zakup bananów to jedna z najprostszych rzeczy na świecie. W kraju, który słynie z produkcji bananów sprawa wcale nie jest taka prosta. Mamy 3 podstawowe rodzaje bananów w Gwatemali:
- małe tzw. mini banany,
- zwykłe banany
- duże banany, które się smaży tzw. platany.
Mini banany kupuje się na tuziny, zwykłe banany na wagę czyli funty, a banany - platany na sztuki i tutaj łatwo się można pogubić. W Polsce wszystko jest sprzedawane na kilogramy, o których w Gwatemali nie mają pojęcia i nie wiedzą jak to przeliczyć na funty. Na tuziny też w Polsce się już nie sprzedaje. Uncji nigdy nie było, a jedynie mendle.
Najsmaczniejsze są mini banany, w smaku bardzo słodkie i mączyste. Banany - platany są trochę twarde coś jak jabłka. Zwykłe banany są podobne do tych kupowanych w Polsce. Wszystkie owoce zarówno banany jak i mandarynki i pomarańcze są brzydkie w porównaniu z tym co mamy w polskich sklepach ale za to dużo smaczniejsze. Lepiej kupować owoce na targu niż w supermarkecie. Będą trochę tańsze ale przede wszystkim świeże. Mandarynki kupuje się na tuziny, a pomarańcze, melony, papaje na sztuki.
Ostatnio platany pojawiły się w polskim Lidlu i niestety mają posmak niedojrzałych, łykowatych ogórków, a nie tak jak w Gwatemali czegoś pośredniego między bananem a jabłkiem. Nie wszystkie owoce tropikalne nadają się do dalekiego transportu. Podobnie nie nadaje się do transportu papaja.
Bananowiec nad jeziorem Atitlan
Na zdjęciu tuzin mini bananów.
Papaya nad jeziorem Atitlan
"Nie zapomnijcie opowieści naszych przodków i naszych praojców"
Iximche było ostatnią stolicą Majów z plemienia Kaqchikel (w latach 1470 - 1524) i pierwszą stolicą Gwatemali po wejściu do miasta hiszpańskich konkwistadorów. Majowie Kaqchikel w XV wieku popadli w konflikt z Majami Kiche. Stolica była położona w miejscu trudno dostępnym i łatwym do obrony, bo na wysokości 2260 m. n.p.m. i otoczona dwoma rzekami, płynącymi w stromych i głębokich wąwozach. Indianie Kaqchikel ze sprzymierzeńców stali się zajadłymi wrogami Kiche i toczyli z sukcesami boje z Kiche. Nawet udało im się schwytać władcę plemienia Kiche z ważnymi wojownikami i złożyli ich w ofierze swoim bogom. Mimo to jednak nie udało im się pokonać Majów Kiche.
W 1524 roku Kaqchikel dowiedzieli się o hiszpańskich konkwistadorach przebywających na terenie obecnego Meskyku i zaoferowali im sojusz w podbijaniu Majów Kiche. Konkwistadorom wraz z Majami Kachikel udało się w końcu pokonać Majów Kiche. Hiszpanie na czele z Pedro de Alvarado osiedli w Iximche i założyli tam pierwszą stolicę Gwatemali. Konkwistadorzy zaczęli żądać od Majów Kaqchikel coraz to większych ilości złota za przymierze, aż w końcu doszło do konfliktu Indian Kaqchikel z Hiszpanami.
Później Majowie wielokrotnie organizowali powstania przeciwko konkwistadorom, a że zamieszkiwali tereny wysokich gór, łatwo im było opierać się Hiszpanom. Gdyby Majowie Kiche i Kaqchikel wspólnie stawili opór Hiszpanom wtedy zajęcie górzystych terenów współczesnej Gwatemali byłoby długo niemożliwe dla konkwisty. Stało się jednak inaczej, bo konkwistadorzy sprytnie wykorzystali konflikt między plemionami Majów. Taką strategię stosowali już wcześniej przy podbojach w Ameryce Środkowej. W czasach hiszpańskiego podboju cywilizacja Majów była podzielona na miasta - państwa. Skonfliktowane podobnie jak Kiche i Kaqchikel i czasy swej świetności miała już dawno za sobą. Okres największego rozkwitu przypada na okres od III do X wieku naszej ery. Wtedy kiedy powstawało państwo polskie, wysoko rozwinięta cywilizacja Majów, zaczynała dobiegać schyłkowi.
Wracając do Majów Kiche i Kaqchikel to organizowali oni powstania przeciwko kolonizatorom w kolejnych stuleciach aż do XX wieku i przetrwali pomimo okrutnego wyzysku. Majowie są bardzo przywiązani do swoich tradycji i kultury. Obecnie 400 tysięcy Majów posługuje się językiem Kaqchikel. Ogólnie 40 % ludności Gwatemali to Majowie. Odprawiają oni swoje prastare obrzędy m.in. w Iximche (widać to na zdjęciach). Kobiety Majów wyróżniają się swoimi pięknymi, kolorowymi strojami, które z dumą noszą nie tylko od święta. Mniej więcej co czwarta kobieta spotykana w miasteczkach nosi kolorowe, tradycyjne stroje Majów. Wygląda, że w końcu przyszły lepsze czasy dla Majów, bo nawet w w gwatemalskiej telewizji oglądałem dyskusje o reaktywacji pisma Majów. Osoby odpowiedzialne za zbrodnie na Majach w XX wieku zostały osądzone. W Ixiimche podpisano pokój po trwającej 36 lat wojnie domowej, a prezydent USA odwiedził to symboliczne miejsce.
Historia Majów pewnie niektórym skojarzy się z historią Polski przed rozbiorami. Schyłek złotego wieku, zajadle zwalczające się plemiona, jedno prosi o pomoc obce mocarstwo, utrata niepodległości i kolejne powstania. Historia lubi się powtarzać, dlatego warto ją poznawać i wyciągać wnioski na przyszłość.
Jak napisali Majowie Kaqchikel w swojej kronice: "Nie zapomnijcie opowieści naszych przodków i naszych praojców" .
Stela przed wejściem do Iximche z zapisanymi najważniejszymi wydarzeniami z dziejów Majów. Księgi Majów zostały w większości spalone i teraz między innymi z takich kamiennych stel możemy rekonstruować historię.
Panorama Racławicka
Panorama Racławicka została namalowana w 1884 roku we Lwowie. W setną rocznicę Powstania Kościuszkowskiego przez Jana Stykę i Wojciecha Kossaka oraz Ludwika Bollera, Tadeusza Popiela, Zygmunta Rozwadowskiego i innych. Uszkodzona została w czasie bombardowania Lwowa w 1944 roku. Panorama została przywieziona w 1946 roku do Wrocławia. Dopiero w 1985 roku została zrekonstruowana i udostępniona publiczności. Wcześniej władze PRL miały obawy, że triumf oręża polskiego nad wojskami rosyjskimi nie będzie się podobał ich zwierzchnikom w Związku Radzieckim.
Olbrzymi, owalny obraz ma wysokość 15 metrów i długość 114 metrów.
Jeden bilet do czterech muzeów
Uwaga: Jak czytamy na stronie Muzeum: "od 31 lipca 2020 do II kwartału 2021 roku Muzeum „Panorama Racławicka” będzie zamknięte dla zwiedzających z powodu prac w ramach projektu unijnego „Modernizacja Zespołu Budynków Panoramy Racławickiej – etap III”"
Bilet do Panoramy Racławickiej upoważnia do wstępu na wystawy stałe do Muzeum Narodowego, Muzeum Etnograficznego i Pawilonu Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej. Warto skorzystać i zwiedzić co najmniej Muzeum Narodowe, które jest blisko Panoramy i posiada bardzo bogate zbiory sztuki. Bilet na zwiedzenie pozostałych muzeów jest ważny 3 miesiące. Panoramę można zwiedzać we wszystkie dni tygodnia oprócz poniedziałku.
Bilety na dzień następny i kolejne można kupić przez internet tutaj
Koszt biletu w 2020 roku to 30 złotych a ulgowego 23 złotych. Jak za możliwość zwiedzenia 4 muzeów cena wydaje się być korzystna.
Wrocław posiada mały ale bardzo ładny Ogród Botaniczny, więcej informacji tutaj
Read more: Panorama Racławicka (obraz, zdjęcia, cennik biletów)
Wulkan Pacaya (2552 m n.p.m.) znajduje się 30 km od stolicy Gwatemali, skąd roztacza się piękny widok na miasto. Gwatemala przez lata była jednym z krajów o najwyższym wskaźniku zabójstw na 100 tysięcy mieszkańców, a stolica uznawana jest za niebezpieczną. Wysoki poziom przestępczości jest w dużej mierze wynikiem porachunków mafijnych, jednak turyści rzadko stają się celem tych ataków – bardziej narażeni są na kradzieże. Warto pamiętać, że kraj przez 36 lat był pogrążony w wojnie domowej, co rozregulowało normy społeczne. Z każdym rokiem sytuacja jednak się poprawia, a obecnie bezpieczeństwo w Gwatemali jest dużo lepsze niż np. w sąsiednim Meksyku.
Pacaya leży w tzw. transpacyficznej strefie ognia, znanej jako "Ring of Fire" – wyjątkowo aktywnej sejsmicznie strefie wokół Oceanu Spokojnego, gdzie często dochodzi do trzęsień ziemi i erupcji wulkanów. Wulkan ten należy do najbardziej aktywnych w Gwatemali, a od 1523 roku zanotowano co najmniej 23 potężne erupcje. W 1998 roku pyły wulkaniczne sięgały wysokości 5 km, opadając na stolicę oraz lotnisko Aurora. Aktywność Pacaya wzrastała również w latach 2006, 2010 i 2013 oraz 2014, a ostatnia większa erupcja miała miejsce w 2021 roku.
Pacaya znajduje się na południowej krawędzi kaldery powstałej w wyniku erupcji w plejstocenie, czyli w epoce lodowcowej. Kaldera to ogromne zagłębienie w ziemi, które powstało po wybuchu, podczas którego wydostało się 70 km³ magmy. W jej wnętrzu znajduje się jezioro Amatitlán o powierzchni 15,2 km². Mimo swojego malowniczego położenia, jezioru zagraża katastrofa ekologiczna z powodu niekontrolowanego odprowadzania ścieków.
Wulkan Pacaya, jeden z najbardziej aktywnych wulkanów Gwatemali, ponownie dał o sobie znać w 2021 roku, kiedy doszło do serii intensywnych erupcji. Od początku roku aktywność wulkanu znacznie wzrosła, co objawiało się wyrzutami lawy, pyłów oraz gazów wulkanicznych. Najbardziej spektakularne erupcje miały miejsce w marcu i kwietniu 2021 roku, gdy wulkan wyrzucał lawę na wysokość kilkuset metrów, a chmury popiołu unosiły się na wysokość ponad 3 km. Z tego powodu popiół opadł na pobliskie miejscowości, a niektóre osady zostały pokryte jego warstwą, co zmusiło mieszkańców do ucieczki.
Lawa wylewająca się z wulkanu zniszczyła znaczną część roślinności, a jej strumienie przesuwały się w kierunku zamieszkanych terenów, co wywołało niepokój wśród lokalnych społeczności. Chociaż nie było konieczności masowej ewakuacji, władze ostrzegały przed zagrożeniem i zalecały unikanie niebezpiecznych stref wokół wulkanu. Przestrzeń powietrzna musiała zostać zamknięta i loty z oddalonego o 30 km stołecznego lotniska Aurora nie odbywały się.
Wulkan Pacaya jest nadal monitorowany, a jego aktywność, choć zmniejszyła się w późniejszej części 2021 roku, wciąż stanowi zagrożenie dla regionu. Erupcje te przypominają, że Pacaya pozostaje jednym z najbardziej niespokojnych wulkanów w regionie, a jego aktywność może się nasilić w każdej chwili.
Widok na krater Cono Mackenny
Miejsce erupcji wulkanu z roku 2014
Widok na miasto Gwatemala
Widok ze szlaku na Laguna de Calderas jest to malownicze jezioro powstałe w kraterze wulkanicznym na wysokości 1778 m. n.p.m. , o powierzchni 12 ha. Znajduje się 3 km od wulkanu Pacaya.
